AdminWraz ze wzrostem popularności diet opierających się na roślinach, coraz więcej dzieci przyjmuje taki sposób żywienia. Zdarza się, że budzi to niemałe kontrowersje ze względu na rezygnację z całej grupy lub grup produktów spożywczych. Jednak, jak podają towarzystwa żywieniowe ASD, AAP i Ministerstwo Zdrowia Australii, odpowiednio zbilansowany jadłospis może być odpowiedni również dla dzieci, także uprawiających sport.
Białko
Białko to składnik szczególnie ważny w okresie rozwoju i wzrastania młodego organizmu ze względu na budowę nowych komórek i różnicowanie tkanek.
Białko pochodzenia zwierzęcego zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy w proporcjach umożliwiających ich maksymalne wykorzystanie. Białko z roślin również zawiera wszystkie potrzebne aminokwasy, jednak często jeden spośród nich w niewystarczającej ilości.
Mimo to, białko roślinne zaspokaja potrzeby, jeśli spożywa się różnorodne produkty roślinne i dostarcza odpowiednią ilość kalorii. Na przykład zboża zawierają mało lizyny, którą można uzupełnić spożywając fasolę czy soję. Wbrew mitom, nie trzeba spożywać wszystkich uzupełniających się białek podczas jednego posiłku.
Zalecane Dzienne Spożycie białka dla dzieci
| wiek | białko [g/kg masy ciała] |
|---|---|
| 1-3 | 1,17 |
| 4-15 | 0,1 |
| 16-18 | 0,95 |
Zapotrzebowanie dla dzieci wegetariańskich i kobiet w ciąży może być wyższe niż Zalecane Dzienne Spożycie, jeśli białko pochodzi z produktów gorzej strawnych np. zbóż, strączków.
Żelazo
Żelazo to składnik szczególnie ważny dla dzieci ze względu na tworzenie czerwonych krwinek, syntezę DNA, zwalczanie bakterii, wirusów. Noworodek ma znaczące zapasy żelaza, od początku drugiego półrocza należy dostarczać ten składnik z pożywieniem. W okresie dojrzewania zapotrzebowanie wzrasta, jest większe także w czasie ciąży.
Przyswajalnie żelaza niehemowego z produktów roślinnych jest hamowane przez fityniany, wapń, polifenole. Z drugiej strony, witamina C i inne kwasy organiczne zwiększają przyswajalnie żelaza i zmniejszają oddziaływanie fitynianów.
Dawka żelaza w diecie wegetariańskiej powinna być 1,8 razy wyższa ze względu na niższą biodostępność, a więc powinna wynosić:
| Zalecane Dzienne Spożycie (mg/dobę) | Zalecane Dzienne Spożycie x 1,8 (mg/dobę) | |||
|---|---|---|---|---|
| Wiek | chłopcy | dziewczynki | chłopcy | dziewczynki |
| 0,5-1 | 11 | 20 | ||
| 1-3 | 7 | 13 | ||
| 4-12 | 10 | 10 (15*) | 18 | 18 (27*) |
| 13-18 | 12 | 15 | 22 | 27 |
* po wystąpieniu miesiączki
Wapń
Wapń to budulec rozwijających się kości i zębów, bierze udział w przewodnictwie bodźców nerwowych, kurczliwości mięśni, aktywacji niektórych enzymów, regulacji hormonalnej. Niedobór u dzieci prowadzi do krzywicy.
Jak pokazują badania, spożycie wapnia u laktoowowegetarian jest podobne lub wyższe niż u niewegetarian, lecz u wegan jest niższe, a nawet zbyt niskie, dlatego może być zalecana suplementacja.
Dobrym źródłem wapnia są zielone warzywa o niskiej zawartości szczawianów, tofu i mleko sojowe fortyfikowane węglanem wapnia, krowie mleko. Warto wprowadzić do diety żywność wzbogaconą w wapń np. płatki śniadaniowe.
Witamina D
Witamina ta odgrywa rolę w utrzymaniu zdrowia kości oraz ma wpływ na funkcje poznawcze. Jej poziom zależy od ekspozycji na światło słoneczne i spożycia suplementów, żywności w nią bogatej. Występuje przede wszystkim w tłustych rybach, olejach rybnych, jajach.
Niedobór powoduje u dzieci krzywicę, w pierwszym roku życia jest czynnikiem ryzyka rozwoju cukrzycy typu I.
Według rekomendacji każdy powinien suplementować witaminę D w dawkach:
| Wiek | IU/dobę |
|---|---|
| 0-6 msc. | 400 |
| 6-12 msc | 400-600 |
| 1-18 lat | 600-1000 |
Witamina B12
Laktoowowegetarianie mogą uzyskać odpowiednią ilość witaminy B12 spożywając nabiał, jaja, produkty wzbogacone. Weganie muszą przyjmować żywność fortyfikowaną lub suplementy.
Podsumowując informacje na temat składników odżywczych, warto zwiększyć podaż białka, żelaza. kontrolować spożycie wapnia, obligatoryjnie pobierać preparaty z witaminą D, ewentualnie z witaminą B12.
Pomocna może okazać się wizyta u dietetyka, który pomoże w zbilansowaniu diety u dziecka na diecie roślinnej oraz monitorowanie rozwoju dziecka poprzez wykonywanie pomiarów antropometrycznych o testów oceniających rozwój intelektualny.
Odpowiednio skomponowana dieta wegetariańska u dzieci przekłada się na lepsze nawyki żywieniowe w życiu dorosłym oraz zapobiega chorobom takim jak nadciśnienie tętnicze, rak jelita grubego, otyłość.
Źródło
Stanowisko Amerykańskiego Stowarzyszenia Dietetycznego w sprawie diet wegetariańskich – 2009 r.
Mirosław Jarosz, Normy żywienia dla populacji Polski, 2017
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1046/j.1365-277x.2000.00227.x/full