Ważnymi pierwiastkami w chorobie Hashimoto – przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy są jod, żelazo, selen, cynk, a także witaminy D, B12, A, C i E. Natomiast unikać powinno się goitrogenów, tioglikozydów i izoflawonoidów. Jakie są skutki niedostarczania istotnych składników, a czym grozi nadmiar tych niepożądanych?
Niedobór jodu uniemożliwia produkcję hormonów tarczycy, lecz nadmiar może z kolei zwiększyć odpowiedź zapalną przeciw antygenom tarczycy. W przypadku niedostatecznej podaży tego składnika z naturalnych źródeł (ryby, owoce morza, sól jodowana) należy rozważyć suplementację.
Zbyt mała podaż żelaza, cynku i selenu zmniejsza syntezę hormonów tarczycy, więc istotne jest, by nie dopuścić do anemii. Selen ma również działanie antyoksydacyjne, co jest ważne dla ochrony struktury tarczycy oraz zmniejsza odpowiedź zapalną. Źródła tego pierwiastka to ryby, jajka, grzyby, orzechy brazylijskie. Natomiast w cynk bogate są jajka, kasza gryczana, zarodki pszenne, pestki dyni. Warto zwrócić uwagę na odpowiednią ilość antyoksydantów, np. witamin A, C, E.
Istotna w chorobie Hashimoto jest również witamina D, która powinna być suplementowana przez wszystkich ludzi. Wpływa ona na regulację namnażania i różnicowanie komórek układu immunologicznego. Jej źródła to ryby, oleje, produkty mleczne i mięso. Ważna jest także witamina B12, gdyż spowodowana jej niedoborem niedokrwistość megaloblastyczna często współwystępuje przy chorobie Hashimoto.
Brokuły, brukselka, kalafior, kapusta, rzepa mogą znaleźć się w jadłospisie tylko w umiarkowanych ilościach. Przyczyną jest duża zawartość goitrogenów – substancji wolotwórczych, które wiążąc się z jodem, uniemożliwiają syntezę hormonów tarczycy. Podobne działanie mają tioglikozydy zawarte w warzywach kapustnych i izoflawonoidy w soi. Mimo to produkty te są wartościowym źródłem składników pokarmowych, a obróbka termiczna inaktywuje szkodliwe substancje, więc ich ograniczone spożycie jest dozwolone. Wyjątkiem jest soja, która może negatywnie wpływać na układ wydzielniczy i tarczycę. Wykluczony zostać powinien także cukier dodany – sacharoza.
Przykładowy jadłospis:
| Śniadanie | jajecznica na oleju rzepakowym z cebulą i marchewką, grzanki z chleba pełnoziarnistego z guacomole z ½ awokado |
|---|---|
| II śniadanie | sałaty z ½ awokado i mango polane musem z malin posypane orzechami włoskimi |
| Obiad | pieczone ziemniaki lub bataty i cukinia posypane pestkami dyni, pieczona ryba skropiona oliwą |
| Podwieczorek | koktajl z banana , siemienia lnianego i kakao na mleku owsianym z łyżeczką miodu |
| Kolacja | krem z soczewicy i pieczonych pomidorów z olejem lnianym i kaszą gryczaną lub amarantusem, posypane nasionami słonecznika |
| Napoje | woda, herbata |
Źródło
Emilia Zakrzewska, Magdalena Zegan, Ewa Michota-Katulska, Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto w: Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2015, t. 48, nr 2
jadłospis – opracowanie własne