Niedobór hormonów tarczycy lub ich niedostateczne działanie przyczyniają się do niedoczynności tarczycy. Częstość zachorowań rośnie wraz z wiekiem i dotyczy głównie kobiet. Najczęstszym powodem niedoczynności tarczycy może być jej przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie – choroba Hashimoto. W jej przebiegu ma miejsce nadmierna produkcja przeciwciał przeciwko antygenom tarczycy i niszczenie komórek tego organu. Objawy to odczuwanie chłodu, osłabienia, zmęczenia, zły nastrój, problemy z koncentracją. Skóra może być sucha i szorstka, a włosy osłabione. Występują też zaparcia i skłonność do przybierania na wadze.
Terapia lekami jest kluczowa, jednak dieta ma również duże znaczenie. Odpowiednie żywienie spowalnia proces zapalny, zmniejsza ryzyko chorób współistniejących i poprawia samopoczucie pacjenta. Dostarcza także składniki do syntezy hormonów tarczycy. Warto przestrzegać więc następujących pięciu zasad.
Dieta powinna być dobra indywidualnie, ponieważ należy wziąć pod uwagę często współistniejące zaburzenia, np. cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowy lipidogram. Trzeba zwracać uwagę na odpowiednią kaloryczność, ponieważ przemiana materii jest obniżona, często występują nadmierna masa ciała. Obniżenie masy ciała wpływa na normalizację stężeń hormonów we krwi.
Z przeciwzapalnej diety eliminuje się potencjalne alergeny pokarmowe, które mogą pobudzić układ immunologiczny. Ograniczyć powinno się mleko i jego przetwory, m. in. ze względu na zawartość kazeiny. Zastąpić je można mlekiem roślinnym. Rezygnacja z glutenu również może mieć korzystne rezultaty. Stopień ograniczeń zależy od reakcji organizmu pacjenta, które trzeba bacznie obserwować.
Ilość białka w diecie powinna być dość wysoka (ok. 25% energii), ponieważ podwyższa metabolizm, a także jest substratem syntezy hormonów tarczycy.
Nie ogranicza się tłuszczu, ponieważ mogłoby to zaburzać funkcjonowanie układu immunologicznego. Trzeba jednak zwracać uwagę na jego jakość i zwiększyć zawartość kwasów tłuszczowych nienasyconych np. z awokado, nasion. Kwasy tłuszczowe omega-3 zwiększają wrażliwość tkanek na hormony tarczycy i zmniejszają syntezę mediatorów zapalnych. Ich źródła to ryby morskie, olej lniany, oliwa z oliwek.
Należy wybierać w większości węglowodany o niskim indeksie glikemicznym, a więc produkty składające się z większej ilości cukrów złożonych i błonnika, np. pełnoziarniste zboża.
Zasady, jakie warto stosować podczas leczenia choroby Hashimoto nie różnią się znacząco od standardowych zaleceń, należy jednak zwrócić baczniejszą uwagę na zawartość żywności potencjalnie alergizującej i węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym.
Bibliografia
Emilia Zakrzewska, Magdalena Zegan, Ewa Michota-Katulska, Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto w: Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2015, t. 48, nr 2